Öğretmenlik mesleği üzerine sayısız kitap ve makaleler yazılmıştır. Her yazı, bu mesleğin ne denli zor ve kutsal olduğu üzerine atıflarda bulunur.  Öğretmenliğin ve eğitimin temel taşı değişimden geçer. Her şey değişiyor, gelişiyor. Yani evrende dinamik bir süreç hakim. Heraklitosun dediği gibi ?Değişmeyen bir şey varsa o da değişmenin kendisidir? Bunu anlatmak içinde ?aynı ırmakta iki kez yıkanmaz? sözü ile perçinlemiştir.  Eğitimde, dinamik bir kavram olduğu için sürekli değişen bir sisteme sahiptir. Değişenin eğitim anlayışı olduğu zamanımızda, bu değişimi yakalayabilmek için öğretmenlerin de değişmesi gerekir.

     Öğretmen, en genel tanımıyla, öğrenmeye rehberlik eden kişidir. Bu süreçte öğretmenin önemli sorumlulukları, büyük fedakârlıkları vardır. Öğretme evrensel bir uğraştır. Yaşadığımız çevrede heran, anne baba çocuklarına; usta çırağına; öğretmenler öğrencilerine sürekli bir şeyler öğretirler. Yani sürekli bir öğretme ve öğrenme durumu söz konusudur. Ancak öğretme ve öğrenmenin iki değişik işlev olduğu her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü öğretme bir kişi tarafından gerçekleştirilirken öğrenme başka bir kişide oluşur. Çok açık ve basit gibi görülse de aslında üzerinde ciddî bir şekilde durulması gereken bir durumdur. Öğretme öğrenme sürecinin etkili olabilmesi için o iki kişi arasında çok özel bir ilişkinin kurulması gerekir. Başka bir deyişle öğretmen ve öğrenci arasında özel bir bağ kurulmalıdır.

       Öğretmenlik mesleği, insan yetiştirme sanatıdır. Eğitim, davranışları değiştirme sanatı. Yani bireyde istendik davranışların yerleşmesi, olumsuz davranışların sonlandırılması amacıyla sürdürülen sistematik bir program, insanı insan yapan bir süreçtir. İnsanın insan olabilmesi, onun beşikten mezara kadar bir eğitim sürecinden etkilenmesini zorunlu kılar. İnformal eğitimle iç içe olarak dünyaya gelen birey, formal eğitimle örgütlenmiş bir eğitim sürecinin etkisine girmektedir.

      Öğretmenlik, insanlaşmakla başlar. İlkçağdaki toplumları incelersek hepsinde de bilge kişi olarak bildiklerimizin aynı zamanda birer öğretmen olduklarını görürüz. İşte Sokrates, işte Platon, işte Aristo! İlkçağın en büyük bilgini sürekli araştırıyor; inceliyor, düşünüyor ve sonunda yaratıyordu. Bunu yaparken de öğrencileri yanındaydı hep. Bilgiyi, düşünceyi dantel dantel örüyordu onlarla. Ve biliyordu ki bunlar, öğrencileri aracılığıyla geleceğe yol bulup uzanacaklardı.
Sokrates?in savunmasını izleyen öğrencisi Platon olmasaydı, onun neler düşündüğünü, ne denli yiğitçe bir savunma yaptığını hiçbir zaman öğrenemeyecektik.(bu arada inandığı değerler üzerine fikri savaş veren ve düşünce tarihinin ilk büyük felaketi, sokratesin başına gelmiştir) İnsanın uygarlaşma aşamalarında bu denli önemlidir öğretmenin yeri.

      Bu sürecin en önemli öğesi olan öğretmen, kendisine emanet edilen çocukların ?insan? olarak yetişebilmeleri için çaba gösterir ve onları geleceğin büyükleri olacak şekilde yetiştirmeye çalışır. İşte bu, öğretmenlerin, birer sanatkâr olduklarının temel göstergesidir. Yani teşbihte hata olmasın. Öğretmen bir marangozdur. Eline aldığı bir ağaç parçasından bir sandalye, bir masa yapar.(geleceği ve geleceğin mesleğini şekillendiren bir mimar, bir marangoz, bir heykeltıraş?. Yani Öğretmenlik öyle farklı bir meslektir ki, onun konusu insan, malzemesi insan, işçisi insan, işleneni insan, işleyeni insandır.

Her mesleğin kendi çapında toplum üzerinde bir etkisi vardır, fakat öğretmenlik mesleği doğrudan doğruya toplumun öz unsurunu hazırlayan, dolayısıyla cemiyetin bileşimini hazırlayıp mayasını kuran, hamurunu yoğuran işçiliktir..

      İnsan yetiştirme düzeninin en önemli unsuru olan öğretmen, gerçek işi olan insan yetiştirme işlevini gereği gibi yerine getirebilirse, hem öğretmenliğin bir sanat olduğunu ispat etmiş olacak, hem de alanı ile ilgili bilgi paylaşımını da istediği bir düzeyde gerçekleştirmiş olacaktır.
Öğretmenlik mesleğinin yeniden tanımlanıp tartışılması gerektiğini düşünüyorum. Öğretmenlik mesleğinin bir felsefesi olması gerektiğini düşünüyorum. Öğretmenlerin, niçin öğretmenlik yaptıklarını düşünmeden öğretmenlik yapmaya devam etmeleri, onların ?vazifelerini gözlerini kapatarak yaptıkları? anlamına gelir ki, bu tutum çağdaş eğitim yaklaşımları ile açıklanacak bir tutum değildir; Öğretmenin görevini gözlerini kapatarak yapması, onun yaptığı iş üzerine düşünmediği anlamına gelir ki, bu durumda da kutsallık onun imdadına yetişmektedir.

      Öğretmenliğin ?püf noktası?, insan ilişkileri ve iletişimin karmaşık bilgi ve becerisi içerisinde yer almaktadır. Kutsallık zırhına sığınarak sürdürülen öğretmenliğin, insan yetiştirme sanatına dönüşmesinin güç, hatta imkânsız olduğunu söylemeliyim. Öğretmenlik mesleği aslında bir sanattır. Bu öyle bir ağır ve meşakkatli bir sanattır ki? Öğretmen, bir mum misali etrafını aydınlatırken kendinden, kendi hayatından olan, kendi hayatını feda eden bir meslek ve sanat adamıdır? Evet, bizler birer mumuz, feneriz? Geleceği aydınlatmak, yol göstermek bizim birinci vazifemiz. Son olarak diyor ve iddia ediyorum ki vebali en ağır olan meslektir öğretmenlik? Gelişen, değişen, globalleşen dünyamızda değişimi, hoşgörüyü, fedakârlığı, sevgiyi, acıyı, zahmeti vs içselleştiren tüm öğretmen camiasını saygıyla selamlarım?

Nevzat Özer

Psikolojik Danışman ve Rehber Öğr