İNDİR

İklim ve Hava Hareketleri Hava Olayları

• Hava katmanı, Dünya’yı dıştan saran ve atmosfer adı verilen tabakadır.
• Atmosferde meydana gelen değişmeler hava olayları olarak adlandırılır.
• Hava olayları; Güneş’ten gelen ısı enerjisine bağlı olarak oluşan basınç, rüzgâr, nem, yağış ve sıcaklık gibi değişkenlerdir.
• Belirli bir bölgede ve kısa süre içerisinde etkili olan hava olaylarına hava durumu denir.

Alçak basınç alanı : Isı alarak sıcaklığı artan havanın yoğunluğu azalır. Bu durumda havanın yeryüzüne yaptığı basınç da azalır ve alçak basınç alanı oluşur.

Alçak Basınç Alanı Etkisindeki Bir Bölgenin Özellikleri:

• Yükseltici hava hareketleri görülür.
• Hava bulutludur.
• Yağış görülme ihtimali fazladır.

Çevredeki yüksek basınçlı alanlardan, bu bölgeye hava akımı olur.

Yüksek basınç alanı : Isı vererek sıcaklığı azalan havanın yoğunluğu artar. Bu durumda ise havanın yeryüzüne yaptığı basınç artar ve yüksek basınç alanı oluşur.

Yüksek Basınç Alanı Etkisindeki Bir Bölgenin Özellikleri:

• Alçaltıcı hava hareketleri görülür.
• Hava açıktır.
• Yağış görülmez.

Bu bölgeden çevredeki alçak basınç alanlarına doğru hava akımı olur.

Rüzgâr : Yatay yönlü yer değiştiren bu hava hareketlerine rüzgâr denir. Rüzgarların yönü yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğrudur.

Rüzgârlar, hızına ve çevreye etkilerine göre farklı isimler alır. Örnek: Yel, meltem, fırtına, hortum ve kasırgadır.

Nem : Atmosferin içerdiği su buharı miktarına nem adı verilir. Havanın nemini ölçmek için higrometre

adı verilen araç kullanılır.

Yağmur: Atmosferdeki su buharının yoğunlaşması sonucu oluşan yağışın, sıvı şekilde yeryüzüne düşmesine yağmur denir.

Kar : Atmosferdeki su buharının, buz kristalleri şeklinde yoğunlaşması sonucu oluşan yağış şekline

kar denir.

Kar

Dolu :Isınmalar sonucu yükselen hava içerisindeki su buharı,aşırı soğuma nedeniyle aniden yoğunlaşır ve donar. Bu yağış şekline dolu denir.

Çiy : Yeryüzüne yakın su buharının soğuk nesneler üzerinde yoğunlaşması sonucu su damlacıkları oluşur. Bu olaya çiy denir.

Çiy

Kırağı : Yeryüzüne yakın su buharının sıcaklık donma noktasının altına düştüğünde sıvı hâle geçmeden direkt buz kristallerine dönüşmesiyle oluşan bu olaya kırağı denir.

Kırağı

Sis : Yağmur, kar, dolu, çiy ve kırağı gibi yağış şekillerinin yanı sıra atmosferin yeryüzüne değen bölümünde meydana gelen yoğunlaşma tipine de sis denir.

Meteoroloji :

• Meteoroloji, atmosfer içerisinde meydana gelen tümhava olaylarını ve değişimleri inceleyen, bu olay ve değişimlerin ortaya çıkardığı sonuçları irdeleyerek hava tahminlerini yapan bilim dalıdır.
• Meteoroloji uzmanlarına meteorolog adı verilir.

Hava tahminleri son derece önemli olduğu meslek dalları:

Pilotlar, kaptanlar, balıkçılar, çiftçiler, uzun yol sürücüleri

İklim :

• İklim, Dünya’nın herhangi bir bölgesinde uzun yıllar boyunca gözlemlenen tüm hava olaylarının ortalama veri sonuçlarıdır.
• İklimlerin yayılışlarını, insan ve çevre üzerine etkilerini neden-sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen bilim dalına klimatoloji (iklim bilimi) denir.
• İklim bilimi ile uğraşan bilim insanına ise klimatolog (iklim bilimci) denir.
• Ülkemizde ise başlıca üç büyük iklim çeşidine rastlanır. Bunlar; Karadeniz iklimi, karasal iklim ve Akdeniz iklimidir.

Küresel İklim Değişikliği

Atmosferde birikerek Güneş ışınlarının yeryüzünden uzaya yayılmasını engelleyen gazlara sera gazları adı verilir. Bu gazlar, yeryüzünden yansıyan Güneş ışınlarını tutarak tıpkı seralarda olduğu gibi Dünya’nın sıcaklığının korunmasına sebep olmaktadır.Sera gazlarının yapmış olduğu bu etki de sera etkisi olarak tanımlanmaktadır.

Sera gazları : metan (CH4) ve karbondioksit (CO2),

Bilim insanları, Dünya genelinde yaşanan bu küresel ısınmanın beraberinde getireceği iklim değişikliklerini de küresel iklim değişikliği olarak adlandırmaktadır.

Küresel iklim değişikliğinin artışına doğrudan etki eden etmenler:

• Sera gazlarının salınımı
• Sanayileşme ile birlikte artan kömür, petrol gibi fosil yakıt tüketimi
• ormanlık alanların yok edilmesi

Küresel iklim değişikliğinin etkisinin oluşturduğu sorunlar:

• Kutuplarda buzulların erimesi
• Deniz seviyesindeki yükselmeler
• Beklenmedik fırtınalar
• Uzun süreli kuraklıklar
• Birçok bitki ve hayvan türü neslinin azalması
• Meteorolojik afetler
• Tarıma bağlı ekonomik sorunlar
• İçilebilir su kaynaklarında azalması

Küresel iklim değişikliğinin etkisinin oluşturduğu sorunlarının çözümü için yapılması gerekenler:

• Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı arttırılmalı
• Sera gazlarının salınımı azaltılmalı
• Ormanlık alanlar arttırılmaalı